Spis treści:
Raclette wywodzi się z alpejskich regionów Szwajcarii, szczególnie z kantonu Valais, gdzie pasterze już w XIII wieku odkryli wyjątkowy sposób na spożywanie sera. Podczas długich zimowych wieczorów pasterze umieszczali duże koło sera przy ognisku, a gdy zewnętrzna warstwa zaczynała się topić, zeskrobywali ją na chleb lub ziemniaki. Nazwa „raclette” pochodzi właśnie od francuskiego słowa „racler” oznaczającego „skrobać” lub „zdzierać”.
Początkowo raclette było prostym, praktycznym posiłkiem pasterzy, którzy potrzebowali pożywnego jedzenia podczas pracy w górach. Z czasem ta metoda przygotowywania sera stała się nieodłącznym elementem szwajcarskiej kultury kulinarnej. W XIX wieku raclette zaczęło zyskiwać popularność poza społecznościami pasterskimi, stając się tradycyjnym daniem świątecznym i rodzinnym.
„Raclette to nie tylko potrawa, to cała ceremonia, która łączy ludzi przy wspólnym stole” – tak mówią Szwajcarzy o swoim narodowym daniu.
Ewolucja tradycji i społeczne znaczenie
Prawdziwa rewolucja w sposobie przygotowywania raclette nastąpiła w latach 50. XX wieku, gdy pojawiły się pierwsze elektryczne urządzenia do raclette. Umożliwiły one przeniesienie tej alpejskiej tradycji do domów na całym świecie, bez konieczności rozpalania ogniska. Współczesne grille do raclette pozwalają na jednoczesne topienie sera dla kilku osób, często łącząc tę funkcję z płytą do grillowania mięsa i warzyw.
W krajach alpejskich, szczególnie w Szwajcarii, raclette pozostaje ważnym elementem tożsamości kulturowej. Jest symbolem gościnności, wspólnoty i celebracji. Tradycyjnie serwowane podczas zimowych miesięcy, obecnie raclette cieszy się popularnością przez cały rok jako forma towarzyskiego posiłku.
Współczesna popularność raclette wykracza daleko poza Alpy – ta forma wspólnego biesiadowania zdobyła uznanie w całej Europie, w tym w Polsce. Raclette idealnie wpisuje się w trend społecznych doświadczeń kulinarnych, gdzie proces przygotowania posiłku jest równie ważny jak samo jedzenie. Goście siedzący wokół stołu, topienie własnych porcji sera i dzielenie się dodatkami tworzy wyjątkową atmosferę, która sprzyja rozmowom i budowaniu relacji.
Wybór idealnego sera do raclette
Tradycyjny ser raclette i jego alternatywy
Tradycyjny ser raclette pochodzi ze Szwajcarii i charakteryzuje się kremową konsystencją oraz wyjątkowymi właściwościami topienia. Zawiera około 45-50% tłuszczu, co zapewnia idealną teksturę po podgrzaniu – elastyczną i ciągnącą, bez rozdzielania się na tłuszcz i białko. Oryginalny ser raclette ma łagodny, lekko orzechowy smak z nutami masła, który intensyfikuje się podczas dojrzewania.
Doskonałymi alternatywami dla tradycyjnego sera raclette są:
- Gruyère – twardszy ser o wyrazistym, słodkawo-orzechowym smaku, który świetnie się topi
- Emmentaler – łagodniejszy ser z charakterystycznymi dziurami, nadający delikatny posmak
- Fontina – włoski ser o kremowej konsystencji i intensywnym aromacie
- Appenzeller – pikantniejsza opcja dla poszukujących wyrazistszych doznań smakowych
Przy zakupie sera do raclette warto zwrócić uwagę na stopień dojrzewania – im dłużej dojrzewał, tym intensywniejszy będzie jego smak. Optymalny ser powinien dojrzewać 3-6 miesięcy. Zawartość tłuszczu nie powinna być niższa niż 45%, aby zapewnić odpowiednią konsystencję po stopieniu.
Polskie sery i przygotowanie raclette
Wśród polskich serów, które sprawdzą się w raclette, warto wymienić:
- Królewski z Kolna – półtwardy ser podpuszczkowy o kremowej konsystencji
- Bursztyn – ser typu szwajcarskiego z charakterystycznymi oczkami
- Dojrzewające sery z małych polskich serowarni – szczególnie te wzorowane na alpejskich recepturach
Przed podaniem ser należy wyjąć z lodówki na około 30 minut, aby osiągnął temperaturę pokojową. Najlepiej kroić go w plastry o grubości 3-5 mm, co zapewni równomierne topienie. Dla ułatwienia krojenia można użyć specjalnego noża do sera z cienkim ostrzem.
Tradycyjne dodatki do raclette to przede wszystkim gotowane ziemniaki (najlepiej odmiany o zwartym miąższu), wędliny (szynka parmeńska, speck, salami), pikle (korniszony, cebulki, kapary) oraz świeże warzywa (papryka, pieczarki, cukinia). Warto również podać różne rodzaje pieczywa, oliwki i suszone owoce, które doskonale uzupełniają kremową konsystencję stopionego sera.