Spis treści:
Groszek cukrowy to prawdziwa skarbnica składników odżywczych, wyróżniająca się na tle innych warzyw. Zawiera imponujące ilości witaminy C (aż 40 mg na 100 g), przewyższając pod tym względem nawet cytrusy. Jest również bogatym źródłem witamin z grupy B (szczególnie B1, B6 i kwasu foliowego), witaminy K oraz witaminy A. Z minerałów na szczególną uwagę zasługuje wysoka zawartość manganu, żelaza i fosforu, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i krwiotwórczego.
Jedna porcja groszku cukrowego (około 100 g) pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę C w 67%, witaminę K w 36%, a mangan w 30%.
Wyjątkowość groszku cukrowego polega na tym, że jego składniki odżywcze są łatwo przyswajalne przez organizm. Zawiera również luteinę i zeaksantynę – karotenoidy chroniące oczy przed szkodliwym działaniem promieniowania UV i zmniejszające ryzyko rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem (AMD).
Właściwości prozdrowotne i wpływ na metabolizm
Groszek cukrowy wyróżnia się niskim indeksem glikemicznym (IG 35), co czyni go idealnym warzywem dla osób z cukrzycą lub insulinoopornością. Powolne uwalnianie glukozy do krwi zapobiega gwałtownym skokom poziomu cukru i zapewnia długotrwałe uczucie sytości.
Zawartość błonnika w groszku cukrowym (5,7 g na 100 g) przewyższa wiele innych zielonych warzyw, w tym brokuły (2,6 g) i szpinak (2,2 g). Ten rozpuszczalny błonnik:
- Wspomaga perystaltykę jelit i zapobiega zaparciom
- Obniża poziom cholesterolu LDL we krwi
- Pomaga w kontrolowaniu masy ciała poprzez wydłużenie uczucia sytości
Związki bioaktywne obecne w groszku cukrowym, takie jak saponiny i polifenole, wykazują silne działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Badania z 2023 roku wykazały, że regularne spożywanie groszku cukrowego może zmniejszać stres oksydacyjny w organizmie o nawet 22%, co przekłada się na spowolnienie procesów starzenia i zmniejszenie ryzyka rozwoju chorób cywilizacyjnych.
Kulinarne zastosowania groszku cukrowego w nowoczesnej kuchni
Różnice między groszkiem cukrowym a groszkiem łuskowym
Groszek cukrowy (Pisum sativum var. saccharatum) fundamentalnie różni się od popularnego groszku łuskowego. Kluczowa różnica tkwi w budowie strąka – groszek cukrowy posiada delikatną, jadalną łupinę bez wewnętrznej błony pergaminowej, co pozwala spożywać go w całości. Groszek łuskowy wymaga wyłuskiwania ziaren, ponieważ jego strąk jest twardy i włóknisty.
Wartości odżywcze również znacząco się różnią. Groszek cukrowy zawiera:
- Więcej witaminy C (nawet o 30% więcej niż groszek łuskowy)
- Wyższy poziom błonnika pokarmowego
- Niższy indeks glikemiczny
- Więcej przeciwutleniaczy, szczególnie luteiny i zeaksantyny
Profil smakowy groszku cukrowego jest wyraźnie słodszy i bardziej intensywny, co czyni go doskonałym składnikiem dań, gdzie zachowanie świeżości i chrupkości ma kluczowe znaczenie.
Sezonowość i dostępność groszku cukrowego w Polsce
W polskim klimacie sezon na świeży groszek cukrowy rozpoczyna się w połowie maja i trwa do końca lipca, z możliwością przedłużenia do sierpnia przy sprzyjających warunkach pogodowych. W 2025 roku obserwujemy wzrost dostępności tego warzywa dzięki rozwojowi lokalnych upraw ekologicznych, szczególnie w regionach Wielkopolski i Lubelszczyzny.
Poza sezonem groszek cukrowy dostępny jest w formie mrożonej, która zachowuje do 90% wartości odżywczych świeżego produktu. Najnowsze badania Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu wykazały, że szokowe mrożenie w temperaturze -40°C pozwala zachować niemal identyczny profil smakowy jak w przypadku świeżo zebranego warzywa.
Na polskim rynku pojawiły się również innowacyjne formy konserwowania groszku cukrowego:
- Liofilizowany groszek cukrowy (zachowujący chrupkość)
- Fermentowany groszek cukrowy (o unikalnym profilu probiotycznym)
- Kiszony groszek cukrowy (nowy trend w polskiej fermentacji warzyw)
Specjalistyczne sklepy w większych miastach Polski oferują również importowany groszek cukrowy poza sezonem, głównie z Hiszpanii, Maroka i Kenii, jednak jego ślad węglowy jest znacząco wyższy niż produktu lokalnego.