Kliknij, aby ocenić ten post!

Spis treści:

Szpajza śląska to jeden z najbardziej charakterystycznych deserów regionu śląskiego, którego korzenie sięgają XIX wieku. Pierwotnie szpajza była deserem przygotowywanym na specjalne okazje – wesela, chrzciny czy święta kościelne. Nazwa pochodzi z niemieckiego słowa „Speise”, oznaczającego po prostu „potrawę” lub „danie”, co wskazuje na wpływy niemieckie w kuchni śląskiej.

W tradycyjnej kulturze śląskiej szpajza zajmowała szczególne miejsce jako deser świąteczny, który podkreślał wyjątkowość uroczystości rodzinnych. Przygotowanie szpajzy było często zadaniem gospodyń, które przekazywały sobie przepisy z pokolenia na pokolenie. Wersja z galaretki jest nieco nowszą odmianą, która zyskała popularność w latach 70. i 80. XX wieku, gdy dostęp do gotowych galaretek owocowych stał się powszechniejszy.

Szpajza to nie tylko deser, ale element tożsamości kulturowej Ślązaków, łączący tradycję z nowoczesnością i pokazujący bogactwo kulinarne regionu.

Charakterystyka i okazje do serwowania

Klasyczna szpajza śląska przygotowywana jest na bazie żółtek, cukru i śmietany, często z dodatkiem soku z cytryny. Wersja z galaretki różni się od tradycyjnej przede wszystkim konsystencją i smakiem – jest bardziej zwarta, a jej smak zależy od wybranego rodzaju galaretki. Tradycyjna szpajza ma delikatniejszą, puszystą konsystencję przypominającą mus, podczas gdy wersja z galaretki jest bardziej stabilna i wyrazista w smaku.

Szpajza śląska z galaretki serwowana jest najczęściej podczas:

  • Świąt Wielkanocnych – jako lekki, orzeźwiający deser po tradycyjnym obiedzie
  • Uroczystości rodzinnych – chrzciny, komunie, jubileusze
  • Niedzielnych obiadów – jako słodkie zakończenie posiłku
  • Lokalnych festiwali kulinarnych – gdzie prezentowana jest jako element dziedzictwa kulinarnego Śląska

W dzisiejszej kuchni śląskiej szpajza przeżywa swój renesans, pojawiając się w menu restauracji specjalizujących się w kuchni regionalnej oraz na stołach młodych rodzin śląskich, które odkrywają na nowo tradycyjne przepisy swoich babć, dostosowując je do współczesnych upodobań.

Przepis na szpajzę śląską z galaretki krok po kroku

Składniki i przygotowanie bazy

Szpajza śląska z galaretki to wyjątkowy deser o puszystej, lekkiej konsystencji, który zachwyca podniebienia mieszkańców Śląska od pokoleń. Do przygotowania klasycznej wersji potrzebujesz:

  • 3 opakowania galaretki (cytrynowej, truskawkowej lub wiśniowej)
  • 500 ml śmietanki kremówki 36%
  • 3 jajka (tylko białka)
  • 100 g cukru pudru
  • 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
  • Szczypta soli
  • Owoce do dekoracji (świeże truskawki, wiśnie lub plasterki cytryny)

Przygotowanie bazy z galaretki wymaga precyzji. Najpierw rozpuść galaretkę w 400 ml gorącej wody, dokładnie mieszając do całkowitego rozpuszczenia kryształków. Kluczowy element to odpowiednie schłodzenie – odstaw galaretkę do lekkiego tężenia (powinna mieć konsystencję syropu, ale nie może całkowicie stężeć).

Technika ubijania i warianty smakowe

Technika ubijania stanowi sekret idealnej szpajzy:

  1. Białka ubij na sztywną pianę ze szczyptą soli
  2. W osobnym naczyniu ubij schłodzoną śmietankę z cukrem pudrem i ekstraktem waniliowym
  3. Gdy galaretka osiągnie konsystencję syropu (po około 60-90 minutach w temperaturze pokojowej), powoli wlewaj ją do ubitej śmietany, cały czas mieszając
  4. Delikatnie wmieszaj ubite białka, wykonując ruchy od dołu do góry, aby zachować puszystość

Najpopularniejsze warianty smakowe to:

  • Cytrynowa szpajza – orzeźwiająca, idealna na upalne dni
  • Truskawkowa – słodka, z intensywnym owocowym aromatem
  • Wiśniowa – lekko kwaskowa, doskonała do podania z bitą śmietaną

Tradycyjny śląski sposób podania wymaga schłodzenia szpajzy przez minimum 4 godziny, najlepiej przez całą noc. Dzięki temu deser zyskuje idealną konsystencję – jest jednocześnie puszysty i stabilny.

Gotową szpajzę udekoruj świeżymi owocami pasującymi do wybranego smaku galaretki. Przechowuj w lodówce do 48 godzin, szczelnie przykrytą folią spożywczą, aby nie chłonęła zapachów z lodówki.

image_pdfZapisz jako PDF
image_pdfZapisz jako PDF
image_pdfZapisz jako PDF
image_pdfZapisz jako PDF
Zostaw komentarz
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

image_pdfZapisz jako PDF