Spis treści:
Samosy, znane jako trójkątne pierożki z nadzieniem, mają swoje korzenie w starożytnych Indiach, gdzie pierwsze wzmianki o nich pojawiły się już w X wieku. Początkowo nazywane samsa lub sanbosag, były przygotowywane przez kucharzy na dworach władców w północnych Indiach. Historyczne zapisy wskazują, że pierwotna forma samosy dotarła do Indii z Bliskiego Wschodu, prawdopodobnie za pośrednictwem kupców i podróżników przemierzających Jedwabny Szlak.
Ewolucja samosów w kulturze indyjskiej
W średniowiecznych Indiach samosy stały się nieodłącznym elementem kuchni królewskiej dynastii Mogołów, którzy znacząco wpłynęli na rozwój indyjskiej sztuki kulinarnej. Z czasem przepis na samosy ewoluował, dostosowując się do lokalnych upodobań i dostępnych składników w różnych regionach subkontynentu:
- Północne Indie: tradycyjne samosy z nadzieniem z ziemniaków i groszku, doprawione garam masala
- Bengalskie warianty: mniejsze samosy z nadzieniem z warzyw lub ryb
- Południowoindyjskie wersje: ostrzejsze, z dodatkiem liści curry i nasion gorczycy
Fascynującym aspektem historii samosów jest ich zdolność adaptacji – w każdym regionie Indii przybrały nieco inną formę, zachowując jednak charakterystyczny trójkątny kształt i chrupiącą teksturę.
Globalna podróż samosów
Od lat 70. XX wieku samosy rozpoczęły swoją międzynarodową ekspansję, stając się jedną z najbardziej rozpoznawalnych przekąsek indyjskich na świecie. Współcześnie samosy są popularne nie tylko w krajach o dużej diasporze indyjskiej, jak Wielka Brytania czy Kanada, ale również w Polsce, gdzie zyskują uznanie jako alternatywa dla tradycyjnych przekąsek.
W indyjskiej kulturze samosy pełnią ważną funkcję społeczną – są nieodłącznym elementem Diwali (Święta Świateł) oraz innych uroczystości rodzinnych. Podawane z chutney’em lub jogurtem, stanowią symbol gościnności i wspólnego biesiadowania. W wielu regionach Indii przygotowywanie samosów jest rodzinnym rytuałem przekazywanym z pokolenia na pokolenie, co podkreśla ich kulturowe znaczenie wykraczające poza walory kulinarne.
Składniki i przygotowanie samosów
Tradycyjne ciasto i techniki przygotowania
Podstawą doskonałych samosów jest odpowiednio przygotowane ciasto. Tradycyjne ciasto na samosy składa się z mąki pszennej, soli, ghee (klarowanego masła) oraz wody. Kluczem do uzyskania idealnej tekstury jest dodanie odpowiedniej ilości tłuszczu, który zapewnia chrupkość po smażeniu. Ciasto powinno być elastyczne, ale nie lepkie – wyrabia się je około 5-7 minut, a następnie odstawia pod przykryciem na minimum 30 minut, co pozwala glutenowi odpocząć.
Technika formowania samosów wymaga precyzji. Ciasto rozwałkowuje się na cienkie placki, które następnie dzieli się na półkola lub trójkąty. Na każdy kawałek nakłada się nadzienie, a następnie skleja brzegi, tworząc charakterystyczny trójkątny kształt. Szczelne zamknięcie krawędzi jest kluczowe – zapobiega rozpadaniu się samosy podczas smażenia.
Nadzienia, przyprawy i metody obróbki termicznej
Najpopularniejsze nadzienie wegetariańskie zawiera ziemniaki, groszek zielony, marchew i cebulę. Ziemniaki gotuje się, rozgniata i miesza z podsmażonymi warzywami. Warianty mięsne najczęściej bazują na mielonym jagnięciu lub kurczaku z dodatkiem warzyw.
Sekret autentycznego smaku samosów tkwi w mieszance przypraw, która zawiera kummin (kmin rzymski), kolendrę, garam masalę, kurkumę i chili. Każda rodzina w Indiach ma własną proporcję tych składników.
Samosy można przygotować na dwa główne sposoby:
- Smażenie głębokie – tradycyjna metoda, gdzie samosy smaży się w głębokim oleju w temperaturze 175°C przez około 3-4 minuty, aż uzyskają złocisty kolor
- Pieczenie – zdrowsza alternatywa, samosy piecze się w 200°C przez 20-25 minut, po uprzednim posmarowaniu olejem
Współczesne wariacje samosów obejmują wersje fusion z nadzieniami takimi jak ser feta z szpinakiem, kurczak tikka masala czy nawet słodkie warianty z nadzieniem kokosowo-czekoladowym. Samosy serwuje się najczęściej z chutney miętowym (z dodatkiem jogurtu i zielonej mięty) oraz tamaryndowym (słodko-kwaśnym), które doskonale równoważą pikantność nadzienia.