Spis treści:
Kapsalon, jedno z najbardziej charakterystycznych dań niderlandzkiej kuchni ulicznej, narodziło się w 2003 roku w Rotterdamie za sprawą fryzjera Nathaniëla Gomesa. Pracując w swoim salonie fryzjerskim o nazwie „Tati” w dzielnicy Delfshaven, Gomes regularnie zamawiał to samo danie z pobliskiego lokalu z kebabem El Aviva. Jego kulinarne upodobanie szybko zyskało rozpoznawalność, a właściciele lokalu zaczęli nazywać to specyficzne połączenie składników „kapsalon”, co po niderlandzku oznacza dosłownie salon fryzjerski.
„Kapsalon to doskonały przykład współczesnej fuzji kulinarnej, która powstała dzięki wielokulturowości Rotterdamu” – podkreślają holenderscy eksperci kulinarni.
Oryginalny kapsalon składał się z warstwy frytek, na których układano plasterki döner kebabu (najczęściej z baraniny), przykrytych warstwą sera Gouda, a następnie zapiekanych. Całość wieńczyła świeża sałatka oraz sosy – najczęściej czosnkowy i sambal (ostry sos na bazie papryczek chili). Ta kaloryczna kompozycja, podawana w aluminiowym pojemniku, szybko stała się symbolem rotterdamskiej sceny kulinarnej.
Od lokalnej ciekawostki do międzynarodowego fenomenu
Początkowo kapsalon był lokalną ciekawostką, znaną głównie bywalcom rotterdamskich barów z kebabem. Jednak między 2005 a 2010 rokiem danie zaczęło zdobywać ogromną popularność w całej Holandii. Przyczyniły się do tego media społecznościowe oraz rosnące zainteresowanie kuchnią fusion. Do 2012 roku kapsalon można było znaleźć praktycznie w każdym holenderskim mieście, a jego warianty zaczęły pojawiać się w menu nie tylko lokali z kebabem, ale również w snack barach i food truckach.
Belgijscy sąsiedzi Holendrów szybko zaadaptowali kapsalon do własnych upodobań kulinarnych, wprowadzając lokalne modyfikacje – często używając belgijskich frytek i dodając majonez jako jeden z podstawowych sosów. W latach 2015-2020 kapsalon przekroczył granice krajów Beneluksu i zaczął pojawiać się w miastach Niemiec, Francji, a nawet Hiszpanii i Polski.
Współcześnie kapsalon stał się międzynarodowym fenomenem kulinarnym, symbolizującym wielokulturowość europejskich miast. W 2023 roku holenderskie ministerstwo kultury oficjalnie uznało kapsalon za część niematerialnego dziedzictwa kulinarnego Holandii, doceniając jego wkład w rozwój współczesnej kuchni niderlandzkiej oraz jego rolę w promocji holenderskiej kultury kulinarnej za granicą.
Składniki i przygotowanie tradycyjnego Kapsalon
Kapsalon to wyjątkowe danie pochodzące z Rotterdamu, które łączy w sobie elementy kuchni niderlandzkiej i bliskowschodniej. Nazwa „kapsalon” oznacza w języku niderlandzkim „salon fryzjerski” – nawiązuje do pierwszego zamawiającego, który był właśnie fryzjerem.
Podstawowe warstwy i składniki
Autentyczny kapsalon składa się z kilku precyzyjnie ułożonych warstw:
- Frytki – stanowią bazę dania, powinny być grube i chrupiące z zewnątrz, a miękkie w środku
- Mięso shawarma/kebab – najczęściej używa się cienko krojonej baraniny lub wołowiny, rzadziej kurczaka
- Ser Gouda – charakterystyczny dla kuchni niderlandzkiej, powinien być dobrze zapiekany do uzyskania złocistej skorupki
- Świeże warzywa – sałata, pomidory, ogórki i cebula czerwona dodawane na wierzch po zapiekaniu
- Sosy – kluczowy element nadający daniu charakterystyczny smak
Sekret doskonałego kapsalon tkwi w balansie między chrupkością frytek, soczystością mięsa i kremowością sera.
Technika przygotowania i warianty regionalne
Przygotowanie tradycyjnego kapsalon wymaga przestrzegania określonej kolejności:
- Frytki smażone na głębokim oleju układa się na dnie naczynia żaroodpornego
- Na frytki nakłada się warstwę mięsa shawarma/kebab
- Całość posypuje się obficie startym serem Gouda
- Zapiekanie trwa do momentu rozpuszczenia i zrumienienia sera (około 5-7 minut w 200°C)
- Po wyjęciu z piekarnika dodaje się świeże warzywa i sosy
Wskazówka eksperta: Aby uzyskać idealną teksturę, frytki powinny być podsmażone nieco dłużej niż standardowo, co zapewni im odpowiednią chrupkość nawet po zapiekaniu z pozostałymi składnikami.
W różnych regionach Holandii spotyka się ciekawe warianty kapsalon:
- Wersja z Amsterdamu – z dodatkiem kiełbasy merguez i pikantnego sosu harissa
- Wariant z Hagi – z serem feta zamiast goudy i dodatkową oliwą z oliwek
- Kapsalon z Utrechtu – z dodatkiem pieczarek i papryki
Do autentycznego kapsalon używa się dwóch charakterystycznych sosów:
- Sos czosnkowy (knoflooksaus) – kremowy, intensywny, na bazie majonezu
- Sambal – pikantna pasta chili pochodzenia indonezyjskiego, odzwierciedlająca kolonialne wpływy w kuchni niderlandzkiej