Spis treści:
Gujawa (łac. Psidium guajava) to tropikalny owoc pochodzący z regionów Ameryki Środkowej i Południowej, szczególnie z Meksyku, Peru i Brazylii. Obecnie uprawiana jest w wielu krajach o ciepłym klimacie, w tym w Indiach, Tajlandii, Malezji, Filipinach oraz niektórych częściach Afryki. Drzewo gujawy osiąga wysokość 3-10 metrów i charakteryzuje się czerwonawo-brązową, łuszczącą się korą. Owoce mają kształt kulisty lub gruszkowaty, średnicę 4-12 cm i wagę od 100 do 500 gramów. Skórka dojrzałych owoców może być żółta, zielona lub różowawa, a miąższ – biały, żółty, różowy lub czerwony, w zależności od odmiany. Charakterystyczną cechą gujawy jest obecność licznych małych, twardych nasion w środku miąższu.
Smak gujawy jest wyjątkowy – łączy w sobie słodycz dojrzałej gruszki z delikatną kwasowością i aromatem przypominającym połączenie truskawki, jabłka i pigwy. Intensywność aromatu zależy od stopnia dojrzałości owocu – im bardziej dojrzały, tym intensywniejszy zapach i słodszy smak.
Odmiany i wartości odżywcze
Na światowym rynku dostępnych jest kilkanaście odmian gujawy, z których najważniejsze to:
- Tajlandzka gujawa jabłkowa – o białym miąższu i delikatnym, słodkim smaku
- Czerwona gujawa malezyjska – charakteryzująca się intensywnie czerwonym miąższem i słodko-kwaśnym smakiem
- Gujawa gruszkowata – o żółtawym miąższu i gruszkowatym kształcie
- Gujawa truskawkowa – mniejsza odmiana o intensywnym aromacie przypominającym truskawki
- Gujawa tajwańska – duże owoce o białym miąższu i wyjątkowo słodkim smaku
Gujawa to prawdziwa bomba witaminowa – zawiera więcej witaminy C niż pomarańcze (około 228 mg na 100 g owocu) oraz znaczące ilości witamin A, E, K i witamin z grupy B. Jest również bogata w minerały, takie jak potas, magnez, wapń i fosfor. Zawartość błonnika w gujawie wynosi około 5-6 g na 100 g owocu, co czyni ją cennym wsparciem dla układu trawiennego.
Gujawa zawiera liczne związki bioaktywne, w tym polifenole, karotenoidy i flawonoidy, które wykazują silne działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne. Badania naukowe potwierdzają jej korzystny wpływ na obniżanie poziomu cukru we krwi, regulację ciśnienia tętniczego oraz wspomaganie odporności.
W Polsce gujawa nie jest owocem sezonowym, ponieważ nie rośnie w naszym klimacie. Dostępna jest przez cały rok w sklepach z egzotycznymi owocami, supermarketach i sklepach internetowych, jednak jej cena jest stosunkowo wysoka. Najczęściej importowana jest z Tajlandii, Brazylii i Indii. W ostatnich latach wzrosła popularność produktów z gujawy, takich jak soki, nektary, dżemy oraz suszone owoce, które stanowią alternatywę dla świeżych owoców.
Smak i zastosowanie gujawy w kuchni
Gujawa zachwyca swoim unikalnym profilem smakowym, który łączy w sobie słodycz, kwasowość i delikatne nuty ziołowe. Ten tropikalny owoc staje się coraz bardziej popularny w polskiej kuchni, oferując nowe możliwości kulinarne zarówno dla profesjonalistów, jak i domowych kucharzy.
Wyjątkowy smak i tekstura gujawy
Dojrzała gujawa oferuje kompleksowy profil smakowy przypominający połączenie gruszki, truskawki i figi z delikatną nutą cytrusową. Tekstura owocu zależy od odmiany i stopnia dojrzałości – od twardej i chrupiącej po miękką i kremową. Biały lub różowy miąższ zawiera małe, jadalne nasiona, które dodają przyjemnego chrupnięcia.
Świeżą gujawę można spożywać na kilka sposobów:
- Pokrojoną w plastry z dodatkiem soli i pieprzu (popularne w krajach tropikalnych)
- Przekrojoną na pół i wyjedzoną łyżeczką
- Pokrojoną w kostkę jako składnik sałatek owocowych
- Zmiksowaną w koktajlach i smoothie
Ciekawostka: W niektórych regionach świata niedojrzałe gujawy spożywa się z solą i chili, co podkreśla ich kwaskowaty smak.
Kulinarne zastosowania gujawy
Gujawa doskonale sprawdza się w deserach i daniach słodkich. Polscy szefowie kuchni coraz częściej wykorzystują ją do:
- Przygotowania musów, kremów i nadzień do ciast
- Tworzenia sorbetów i lodów o egzotycznym smaku
- Komponowania sosów do mięs (szczególnie drobiu i wieprzowiny)
- Wzbogacania sałatek owocowych i deserów
Wybierając gujawę, szukaj owoców lekko miękkich przy nacisku, o intensywnym, słodkim zapachu. Unikaj owoców z uszkodzeniami skórki lub plamami. Dojrzała gujawa powinna mieć jednolity kolor i ustępować pod delikatnym naciskiem.
Na rynku dostępne są liczne produkty z gujawy, które zyskują popularność w Polsce:
- Soki i nektary (często wzbogacone witaminą C)
- Dżemy i konfitury o intensywnym smaku
- Pasty owocowe wykorzystywane w cukiernictwie
- Suszone plastry gujawy jako zdrowa przekąska
- Sosy i chutney łączące słodycz owocu z przyprawami
Gujawa świetnie komponuje się z przyprawami takimi jak cynamon, kardamon i goździki, co czyni ją idealnym składnikiem jesienno-zimowych wypieków i deserów.