Spis treści:
Kumkwat (Fortunella) to niewielki cytrus pochodzący z południowo-wschodniej Azji, głównie z regionów Chin i Japonii. W przeciwieństwie do innych owoców cytrusowych, kumkwat wyróżnia się jadalną skórką, która jest słodka, podczas gdy miąższ ma kwaskowaty smak. Owoce mają owalny lub okrągły kształt i osiągają zazwyczaj 3-5 cm długości. Ich intensywnie pomarańczowa skórka zawiera cenne olejki eteryczne nadające kumkwatowi charakterystyczny, cytrusowy aromat.
Nazwa „kumkwat” pochodzi od kantońskiego słowa kam kwat, co oznacza „złoty pomarańczowy owoc”. W Chinach kumkwat symbolizuje pomyślność i bogactwo, dlatego często pojawia się podczas świąt i uroczystości. Do Europy trafił w XIX wieku za sprawą szkockiego botanika Roberta Fortune’a, od którego nazwiska pochodzi łacińska nazwa rodzaju Fortunella.
Odmiany i wartości odżywcze kumkwatu
Na polskim rynku najczęściej spotykane są trzy odmiany kumkwatu:
- Nagami (owalny) – najpopularniejsza odmiana o wydłużonym kształcie
- Marumi (okrągły) – słodszy od Nagami, z delikatniejszym miąższem
- Meiwa (hybrydowy) – krzyżówka dwóch poprzednich odmian, łącząca ich najlepsze cechy
Kumkwat to prawdziwa skarbnica witamin i minerałów. W 100 g owocu znajdziemy:
- Witaminę C (43,9 mg) – pokrywa niemal 60% dziennego zapotrzebowania
- Błonnik (6,5 g) – wspomaga trawienie i daje uczucie sytości
- Wapń (62 mg) – wzmacnia kości i zęby
- Potas (186 mg) – reguluje ciśnienie krwi i gospodarkę wodną
Owoce kumkwatu zawierają również cenne flawonoidy i przeciwutleniacze, które wspomagają układ odpornościowy i chronią komórki przed stresem oksydacyjnym. Regularne spożywanie kumkwatu może przyczyniać się do poprawy trawienia, wzmocnienia odporności oraz zmniejszenia ryzyka chorób serca.
W Polsce kumkwat dostępny jest głównie od listopada do marca, choć w specjalistycznych sklepach można go znaleźć przez cały rok. Najlepsze owoce są jędrne, intensywnie pomarańczowe, bez przebarwień i uszkodzeń skórki. Warto wybierać kumkwaty z zielonymi listkami przy szypułce – to znak świeżości.
Praktyczny przewodnik po kumkwacie
Jak wybierać i spożywać kumkwat
Wybór dojrzałych kumkwatów to klucz do satysfakcjonującego doświadczenia smakowego. Idealny owoc powinien mieć intensywnie pomarańczową skórkę bez zielonych przebarwień, być jędrny i sprężysty w dotyku. Unikaj owoców z plamami, uszkodzeniami czy oznakami pleśni. Lekki połysk skórki świadczy o świeżości, a przyjemny cytrusowy aromat potwierdza dojrzałość.
Kumkwat to jedyny cytrus, który spożywa się w całości, ze skórką. Właśnie w skórce kryje się słodycz, podczas gdy miąższ zaskakuje intensywną kwasowością. Przed jedzeniem warto kumkwat dokładnie umyć i osuszyć. Najpopularniejsze metody konsumpcji to:
- Spożywanie na surowo, w całości – najpierw delikatnie ugryź skórkę, by uwolnić słodycz, następnie przegryź cały owoc
- Przekrojenie na połówki lub plasterki – idealne jako dodatek do sałatek lub dekoracja dań
- Delikatne rozgniecenie przed zjedzeniem – pozwala zmieszać słodkie i kwaśne smaki
Charakterystyczny smak kumkwatu to fascynujący kontrast między słodką, aromatyczną skórką a kwaśnym, orzeźwiającym miąższem, przypominającym intensywną mandarynkę.
Kulinarne zastosowania i przechowywanie
Kumkwat doskonale sprawdza się w kuchni jako składnik wielu potraw. Z powodzeniem można przygotować z niego:
Przetwory domowe:
- Marmolady i konfitury – doskonałe do naleśników i tostów
- Kandyzowane kumkwaty – wykwintna przekąska lub dodatek do deserów
- Syropy – baza do napojów i polewa do lodów
Kumkwat świetnie komponuje się z deserami, dodając im cytrusowej świeżości. Sprawdza się jako składnik ciast, muffinek i tart. Można go również dodawać do lodów, musów czy panna cotty. W daniach głównych kumkwat stanowi ciekawy dodatek do drobiu, szczególnie kaczki, oraz ryb – przełamuje ciężkość potraw i dodaje orzeźwienia.
Kumkwat to doskonały składnik koktajli i napojów. Zmiksowany z wodą mineralną i miętą tworzy orzeźwiający napój, a dodany do herbaty zapewnia jej cytrusowy aromat. Sprawdza się również w drinkach alkoholowych, zwłaszcza na bazie ginu czy wódki.
Aby zachować świeżość kumkwatów, najlepiej przechowywać je w lodówce, w papierowej torebce lub pojemniku z otworami wentylacyjnymi. W takich warunkach zachowają świeżość do 2 tygodni. Można je również zamrozić w całości lub pokrojone – zachowają wtedy swoje walory smakowe przez około 3 miesiące.